-Türk şair, yazar Türk edebiyatının şiir türüne farklı ve yeni bir bakış açısı kazandırmıştır. Orhan Veli Türk şirinin klişeleşmiş söylemlerden ve sanatsal kuramlardan bağımsızlaşması ve yenilenmesi gerektiğini her zaman savunmuştur. Orhan Veli ölçü ve uyak gibi biçimleri terk etmiş ; Konuşma dilinin ve gündelik hayatı şiire yansıtılabileceğini göstermiştir.
-Orhan Veli Kanık 13 Nisan 1914 tarihinde İstanbul- Beykoz'da dünyaya gelmiştir. Eğitimine ana sınıfıyla başlamış 1921 yılında İlköğrenimi için Galatasaray Lisesine gönderilmiştir. Babasının
Cumhurbaşkanlığı Bando Şefliğine tayininin çıkmasıyla,ailesiyle birlikte Ankara'ya gelmiştir. Burada Gazi İlkokulunu bitiren Orhan Veli , Orta öğrenimi için yatılı olarak Ankara Erkek Lisesine gitmiştir.
-Henüz İlkokul çağındayken edebiyat aşkı sonrasında şiirlerini yazmaya başladı. Orhan Velinin edebiyata olan ilgisini ilk fark eden kişi ilkokul öğretmeniydi. Bu nedenle öğretmeni Orhan Veliyi sürekli yazmaya teşvik etmiştir. Bu sayede Orhan Veli çocukluk çağında kaleme aldığı ilk öyküsü "Çocuk Dünyası" adında eski yazıyla basılan bir dergide yayınlanmıştır.
-Orhan veli Kanık ; Ankara'da geçen lise yıllarında ilk olarak ,Oktay Rıfat Horoz 'cu ile tanışmıştır. Türk şiirinin en büyük isimlerinden biri olarak kabul edilmektedir. Ardından Melih Cevdet Anday ile tanışır
ve Orhan Veli için bu iki üstat edebi kariyerinin başlangıcı olmuştur.
Ortak duygu ve düşüncelerle bağlı oldukları edebiyat zevki üç arkadaşı iyice birbirlerine yakınlaştırmıştır. Türk Edebiyatında önemli bir açılıma neden olacak bu isimler , kendi yazınsal ve düşünsel görüşlerini ifade edebilmek ve yazdıkları yazıları,şiirleri yayımlayabilmek amacıyla Ankara Lisesi Okul Kooperatifinin Finansörlüğün de "Sesimiz" adını verdikleri bir dergi çıkarmışlardır. Bütün bunlar yaşanırken bu üç arkadaş Ahmet Hamdi Tanpınar, Halit Vedat Fıratlı ve Yahya Saim
Sinanoğlu'nun büyük desteklerini görmüşlerdir.
-Orhan Veli ; Ankara Erkek Lisesini bitirdikten sonra ,İstanbul'a geri dönmüştür. Yüksek öğrenimine İstanbul Üniversitesi , Edebiyat Fakültesinin Felsefe Bölümünde devam etmiştir, yazmaya olan
düşkünlüğünden vazgeçmeyen genç şair Üniversite dönemlerinde oldukça aktif olmuştur. Bu arada kendi fakültesinin öğrenci gurubu başkanı seçilmiş ve eski okulu olan Galatasaray Lisesinde yardımcı
öğretmen statüsünde görev almaya başlamıştır. Ancak 1936 yılında Lisans eğitimini bırakır ve Ankara'ya geri döner . Ankara'da bir süre PTT Genel Müdürlüğü Telgraf İşleri Reisliği Nizamlar Bürosunda memurluk yapmıştır.
-1941 Yılına gelindiğinde ise Melih Cevdet , Oktay Rıfat ile birlikte çıkardıkları "Garip" adlı şiir kitabıyla Türk Edebiyat tarihinde "Garipçilik" adı verilen yeni bir şiir akımı başlatmışlardır. Arapça ve Farsçanın etkisi altında kalan şiir dünyası artık arınmak yenilenmek ve kendi diline, milletine özgü bir üslup edinmek zorunda olduğundan,halk dilinde bir ifade tarzıyla şiirlerini yazmaya başlamışlardır.
-Bir dönem Milli Eğitim Bakanlığı Tercüme Bürosunda Tercümanlık yapmaya başlar, fakat 1947 yılında Reşat Şemsettin Sirer'in Milli Eğitim Bakanı Olmasıyla , yeni bakanlığın Orhan Veliyi "Antidemokratik ve tutucu" davranmakla suçlaması üzerine görevinden istifa etmiştir.
Ardından "Hür" ve "Zincirli Hürriyet" gazetelerinde siyasal, kültürel ve edebi konular üzerine eleştirisel yazılar yazmaya başlamıştır. 1950 yılında Nazım Hikmet'in yazılarından dolayı mahkum edilmesini protesto etmiş ve düşünce özgürlüğüne imkan verilmediğini öne sürerek , yakın dostları
Melih Cevdet ve Oktay Rıfat ile birlikte Nazım Hikmet'in serbest bırakılması için üç gün açlık grevi yapmıştır. Aynı yılın Kasım ayında Ankara'ya gelir ve 10 Kasım 1950'de bakım ve onarım için kazılmış ancak üzeri kapatılmamış bir çukura düşmüştür. Bu hadisenin ardından tekrar İstanbul'a dönen
Orhan Veli bir arkadaşını ziyarete gider ve arkadaşının evinde aniden fenalaşır , Cerrah paşa Hastanesine kaldırılır. 14 Kasım 1950'de beyin kanaması sonucu girdiği komada hayatını kaybetmiştir. Türk Edebiyatı ve şiirinin ustalarından Orhan Veliyi 68'inci ölüm yıl dönümünde saygıyla
yad ediyorum..
|