The document has moved here.
|
|||
MORRİS ŞİNASİ | |||
*Morris Şinasi yada doğum adıyla Musa Eskenazi, tütün endüstrisinde
faaliyet göstermiş Osmanlı kökenli Amerikalı İş adamı ve hayırsever.
Manisa'da doğup büyümüştür. Daha sonra yoksul bir şekilde önce
İskenderiye'ye ardından da aldığı borç parayla Amerika'ya göç etmiştir.
*Yıl: 1855, Manisa'da Sefarad Yahudilerinden fakir bir ailenin bir erkek
çocuğu olur. İsmini Morris koyarlar, doğum adıyla (MusaEskanazi) Morris
dokuz yaşında kuş palazı hastalığına yakalanınca ölümle burun buruna gelir.
Manisa Darüşşifasın da iyileşir ve taburcu olacağı gün babasının kollarında
taburcu olur. Babasının hiç parası yoktur. çaresizlik içinde hastane yetkililerine
parasının olmadığını ve nasıl taburcu olacaklarını sıkılarak anlatır. Hastane
yetkililerinin burasının bir vakıf hastanesi olduğunu parası olmayanlardan
para alınmadığını söylemesi ile çok mutlu olur. Bunu duyan küçük Morris
kendi kendine söz verir. İleride zengin olursa doğduğu ve tedavi olduğu
yere tıpkı bu vakıf hastanesi gibi fakirlerden para alınmayan bir vakıf
hastanesi yaptıracaktır. Şinasi isimli bir Müslüman doktorun tedavisi
neticesinde iyileşince, ailesi ona Şinasi ismini de verir. Bu bir vefa borcudur.
Bu vefa anlayışı Morrisin ruhunu da işleyecektir.
-Sefarad Yahudileri kimlerdir. "İspanya-Portekiz-İtalya-Yunanistan-
Türkiye- Kuzey Afrika ve Orta doğuda yaşayan Yahudiler ve onların
soyundan gelenlerdir. İspanya kraliçesi İsebella'nın Hıristiyan kilise
ile işbirliği yaparak 31 Mart 1492 tarihinde ülkedeki bütün Yahudilerin
2 Ağustos 1492 tarihine kadar ülkeyi terk etmeleri üzere ferman
çıkarması 300 bin kadar İspanya Yahudi'sini zor durumda bırakmıştır.
İspanya Yahudileri bu ferman üzerine çeşitli Avrupa ülkelerinden
sığınma hakkı istemişlerdir. Fakat Osmanlı İmparatorluğunun dışında
Sefarad Yahudilerine sürekli kalmaları üzere kapıları açan ülke
olmamıştır. Osmanlı İmparatoru Sultan II. Beyazid'in kendilerine
sığınma hakkı tanıması üzerine 150 bin kadar İspanya Yahudisi Osmanlı
topraklarına gelmiştir. Diğerleri de Rusya üzerinden gelmişlerdir.
Kendilerine Sefarad Yahudileri denilen İspanya Yahudilerinin büyük
çoğunluğu Selanik ve İstanbul'a yerleştirilmişlerdir. "Sefarad (Seferdim,
İbranice'de İspanya demektir.) 15 yüzyıla kadar İspanya- Portekiz'de
yaşayan Musevilerin adıdır.
-Morris on beş yaşında iken fakir olan ailesine maddi katkıda bulunmak
için Yahudi mezarlığında bekçi olarak işe başlar, fakat bir süre sonra okuma
yazması olmadığından işten atılır. İşten atılma sebebi ise dışarıdan bir
Yahudi ailesi gelir ve mezarlıktaki yakınlarının mezarını görmek ister,
gelenler mezarın bilmiyorlardır. Morris'de okuma yazma bilmediğinden
mezarın yerini gösteremez. Bu aile durumu bölgenini Yahudilerine
bildirerek Morris'i işten attırırlar. Bir süre iş arayan Morris 1870 yılında
yine bir Yahudi olan Garofolo isimli bir tütün tüccarının yanında işe
başlar. Kısa zamanda patronun gözüne giren, Morris gösterdiği başarılardan
dolayı patronu tarafından Mısır'a götürülür. Morris Mısır'a gittiğinde
başarısından dolayı artık patronuyla dost olmuştur.Bir süre sonra Morris
Amerika'ya gitmeye karar verir. Patronu Garofolo'dan almış olduğu
parayla Amerika'ya gider ve Amerika'da Şikago Beynelmil Fuarında bir
sigara yapıştırma makinesi sergile. Bu makine çok fazlasıyla ilgi görmüştür.
Morris Fuarda kazanmış olduğu para ile patronu Garofolo'ya olan borcunu
öder, hemde bir iş kurma imkanı bulmuştur.
*Yıl 1903 ABD devleti Akdeniz'de ticaret yapabilmek ve gemilerini geçirebilmek
için Sultan Abdülhamit'e başvurur. Sultan bu teklifi kabul eder. Fakat "bizden de
tütün alacaksınız" der. Amerika bu teklifi kabul eder. Bu tütün antlaşması Morris
Şinasi'nin yolunu açar. Ege tütününü iyi tanıdığı için bağlantılarını hemen kurar
ve bu avantajını en iyi şekilde kullanır. Kısa bir süre işlerini genişletir ve bu arada
Manisa'da yaşamayı sürdüren kardeşi Solomon'u da Amerika'ya getirterek
birlikte çalışmaya başlarlar.
*Morris Şinasi (SCHINASI BROTHERS COMPANY) isimli bir sigara fabrikası
kurar. Kurduğu bu fabrikada Türkiye'den aldığı tütünleri kullanır. Artık Morris
çok zengindir. Hatta eşi için oldukça gösterişli bir malikane yaptırır ve malikanenin
52 odalı olduğu söylenmektedir.
*Morris Şinasi günü birinde Yunanistan'ı ziyareti sırasında bir basın toplantısı
yapar. Gazetecinin biri kağıda bir soru yazar ve morris'e verir. Morris kağıdı
yanındakilere verir ve "ben okuma bilmem sen oku" der. Ardından başka bir
gazeteci "okuma yazma bilmeden bu kadar zengin oldunuz, birde tahsilli
olsanız kim bilir ne olurdunuz ?" der. Morris şu cevabı verir: "iyi bir mezar
bekçisi olurdum !" diyerek insanların ilk geldiği yeri unutmaması çok önemli.
|
|||
Etiketler: MORRİS, ŞİNASİ, , |
|
Bu modül kullanıcı tarafından yönetilir, ister kod girilir ister iframe ile içerik çekilir. Toplamda kullanıcı 5 modül ekleme hakkına sahiptir, bu modül dahil tüm sağdaki modüller manuel olarak sıralanabilir.