Moved Permanently

Doğadaki Diyalektik: “Zıt-ikili”ler

Değerli okurlar, zıt-ikili konusuna önceki (4) bölümden devam ediyoruz.

Zıt-ikiliye en iyi ve anlaşılır örneklerden biri, atomdur; atomların içinde en basit yapılı olanı hidrojen atomudur ve pozitif (+) elektrik yüklü bir “proton” ile negatif (-) elektrik yüklü bir “elektron”dan oluşur; “merkez”de “büyük” olan proton, “çevre”de “küçük” olan elektron yer alır (Şekil 1). Görüldüğü üzere, bir hidrojen atomu (diğer atomlar da) üç adet “zıt-ikili” özellik taşır: “Pozitif-negatif”, “merkez-çevre” ve “büyük-küçük” zıt-ikilileri. Çekirdek konumundaki protonla çevrede yer alan elektronun uzlaşı içindeki birlikteliği, yeni bir varlığı yani yeni bir dinamik yapı/sistem olan “hidrojen atomu”nu ortaya çıkarır. Her ikisi de yaşamlarını birbiriyle bağlantılı olarak hidrojen atomu şeklinde sürdürür. Bu yeni varlık ya da dinamik yapı (hidrojen atomu), iç yapısı bakımından kendisini oluşturan proton ve elektrondan daha “gelişkin/komplike” ve daha çok “enerji (kütle)-bilgi” yüklüdür. Protonun merkezde yer alması, elektrona göre daha “gelişkin/komplike” olmasından ve daha çok “enerji (kütle)-bilgi” içermesinden dolayıdır; çünkü –ileride göreceğimiz gibi- kozmolojik süreçte protonun oluşumu elektrondan sonra gelir ve bundan dolayı elektrondan daha gelişkindir. Dolayısıyla birbiriyle bağlantılı bir hayat sürdüren bu zıt ikili (proton ve elektron), birbirine güçleri oranında etki ederler; sosyal yaşam diliyle söylersek, güçleri oranında söz sahibidirler; bu birlikte yaşamdaki güç üstünlüğü, protondadır ve proton elektrona hükmeder; hükmettiği için elektronu kendi çevresinde dolandırır; çünkü elektron, protonun manyetik alanına tâbidir; ancak elektronun enerjisi de kendisinin hangi yörüngede dolanacağını belirler. Böylece karşılıklı bir uzlaşı ortaya çıkar. Bu durumu bir gökadadaki (galaksi) merkezde bulunan karadelik ile çevresinde dolanan yıldızlar arasında da, Güneş ile gezegenler arasında da, Dünya ile Ay arasında da, bir canlı hücresinde hücre çekirdeği ile organeller arasında da, bir organizmadaki genotip (gen bilgisini taşıyan hücre çekirdeği) ile fenotip (beden) ilişkisinde de (bedeni gen bilgisi şekillendirir), memelilerdeki beyin ile diğer organlar arasında da görmekteyiz.

Zıtların birlikteliğine örnek olarak seçtiğimiz hidrojen atomunda (ve diğer atomlarda) başka bir özellik daha görülür: “Nötr” olma hâli. Pozitif ve negatif unsurların birleşmesi ya da birlikteliği, “nötr” denen bir özelliği ortaya çıkarır. Nötr hâlinde dinamik bir denge, dolayısıyla dengeli bir yaşam vardır.

Zıt-ikiliye başka bir örnek, mıknatıstır. Bir mıknatıs, “kuzey-güney” zıt manyetik kutuplardan oluşur. Zıt iki kutbun birlikteliği, manyetik yapılı mıknatısı oluşturur. Keza mıknatısların zıt kutupları çekimsel/uzlaşmacı ve dolayısıyla birleştiricidir. Evrensel boyutta olan kütleçekimi/yerçekimi ise, tümüyle “çekimsel”dir yani uzlaşmacıdır; nedeni, içinde zıtları barındırmış olmasındandır (1).

1) Gedik, İ., 2006, Dönel Devinim Kuramı. Çağlar Yayınları, Birinci Basım, 353s.

AYNI KONUYA DEVAM EDİLECEK