Moved Permanently

Enerjinin Zıt İki Formu ve Bunların Birbiriyle Olan Etkileşimi

Değerli okurlar, zıt iki enerji (kinetik-potansiyel) formunun etkileşimine önceki bölümden devam ediyoruz.

Bu bölümde söz konusu iki enerji formunun birbirini nasıl denetlediğini ve aşırı uçlarını nasıl törpüleyip yok ettiğini somut örneklerle irdeleyeceğiz. Bir futbol topunu ele alalım. Topun içine önce su doldurup şut çekelim; ayağımız topa belli büyüklükte bir kuvvet uygular ve top da suyun kütlesinden dolayı ayağımıza belli büyüklükte bir direnç gösterir; ancak yine de belli bir hızla gider ve belli bir mesafe/yol kat eder. Sonra topun içindeki suyu boşaltıp yerine hava basalım ve tekrar şut çekelim. Bu kez top ayağımıza yine direnç gösterir; ancak bu direnç, öncekinden daha zayıf olur; çünkü havanın kütlesi, suyun kütlesinden daha küçüktür (hava, sudan daha hafiftir); buna karşın top öncekinden daha hızlı gider ve daha büyük bir mesafe/yol kat eder. Burada kütle ve dolayısıyla potansiyel enerji küçüldükçe, yer değiştirme hızı ile yer değiştirme mesafesinin arttığını görmekteyiz; yani ayağımızdaki kinetik enerji ve onun kütleye etki eden sabit büyüklükteki kuvveti, değişimi kütlenin büyüklüğü ölçüsünde daha hızlı ve daha uzun mesafede gerçekleştirmektedir. Peki, topun kütlesi yoksa (topun kendi kütlesi ile içindeki havanın kütlesinin sıfır olduğunu varsayalım) durum ne olur? Bu durumdaki topa vurduğumuzda, bu kez ayağımız hiç dirençle karşılaşmaz ve top adeta ışınlanırcasına “sonsuz hızla” (Özel Göreliliğe göre ışık hızına yakın hızla) gider ve “sonsuz mesafe” kat eder. Demek ki, kütle olmadığında, kinetik enerji değişimi “sonsuz” hızda (veya ışık hızına yakın hızla) ve “sonsuz” mesafede gerçekleştirir; bu, mutlak değişim demektir. Böyle bir durumda olan evrendeki işleyişi yani her şeyin sonsuz hızla ve sonsuz mesafe olarak değiştiğini hayal etmek bile kavrayışımızın ötesindedir. Bu olguda görüldüğü üzere, kütle yani potansiyel enerji kinetik enerjiyi ya da onun yaptığı işi/eylemini –araçtaki firen pedalı gibi- denetlemektedir; böylece, kinetik enerjinin aşırı eğilimi veya aşırı ucu/mutlaklığı, potansiyel enerji tarafından törpülenip yok edilmiş olmaktadır.

Bunun tersi de geçerlidir; topun kütlesi sabit kalıp topa her defasında daha büyük bir kuvvetle vurduğumuzda (kinetik enerji ve onun kuvvet etkisi büyüdüğünde), buna bağlı olarak top her seferinde daha hızlı gider ve daha büyük mesafe kat eder. Dolayısıyla kütle, kuvvet ile arasındaki orantısal büyüklüğe göre değişime izin verir.

Bu olayı tersten irdeleyelim. Topun kütlesini/ağırlığını her defasında arttırarak topa aynı kuvvetle her vurduğumuzda, top her seferinde daha yavaş gidecek ve daha kısa mesafe kat edecektir. Topun kütlesini sonsuz büyük yaptığımızda, hiçbir kuvvet onu yerinden kımıldatamayacaktır. Her şeyin yerinde durduğu, nesnelerin hiçbir değişim geçirmediği, dolayısıyla hiçbir değişimin olmadığı/gerçekleşmediği bir evrenin var olabileceğini hayal etmek dahi güçtür. Bu bağlamda, kütle/potansiyel enerji formu sonsuz büyüklükte olmadığı sürece (doğada/evrende böyle bir durum yoktur; hiçbir nesnenin kütlesi sonsuz büyüklükte değildir; dolayısıyla kütle sonsuz büyüklükte olamaz), kinetik enerji formu potansiyel enerji formunu her halükârda hareket ettirmekte ve onun kendi durumunu “sonsuza” kadar korumasını yani ilelebet “sabit/aynı kalma” eğilimini ortadan kaldırmış olmaktadır. Böylece, kinetik enerji formu da potansiyel enerji formunun aşırı ucunu/mutlaklığını törpüleyip yok etmiş olur.         AYNI KONUYA DEVAM EDİLECEK