|
|||
 |
BİLİME ÇAĞRI: TOPLUMSAL YAŞAMI DOĞADA ARAMAK-34 | ||
| İbrahim GEDİK | |||
| gozlem_ajans@mynet.com | |||
Biyolojik Evrim Değerli okurlar, biyolojik evrime bir önceki bölümden devam ediyoruz. Kambriyen Dönemi’nde (539-485 milyon yıl arası; Şekil 1), yaşam, birkaç milyon yılda basit canlı formlarından katmanlar, bacaklar, antenler, gözler, üreme organları ve daha pek çok farklı vücut kısımlarına sahip hayvanlara doğru bir değişim (evrilme) gösterdi. En eski balık fosilleri bu dönemde sahneye çıktılar. Çenesi olmayan bu balıklar omurgalı olup, iç iskelete sahiptirler;(1) dolayısıyla ilk omurga da bu dönemde (500 my önce) ortaya çıkmış oldu.(2) Böylece, canlı yaşamında bedensel planlar (uzuvlar) kendini göstermiş oldu. Bölmeli gövdeleri, eklem bacakları, gözleri, antenleri ve dış iskeletleriyle eklembacaklıların dünyasıdır burası.(1) Bu, Ediyakaran Dönemi’ndeki (635-539 my arası) basit yapılı canlı formlarına göre daha yüksek bir canlı organizasyonu demektir. Bitkiler 460 milyon yıl önce (Ordovisiyen) karada gözükür oldular; hayvanlar ise, Ordovisiyen sonunda (yaklaşık 445-444 my önce) karaya ayakbastılar. Bunlar, eklembacaklılardır (akarlar, kırkayaklar, örümcekler ve su akrepleri vd). Orta Devoniyen’e (393-383 my arası) gelindiğinde, ağaç ve ormanlar meydana geldi.(1) Silüriyen dönemine (444-419 my arası) gelindiğinde, çenenin ortaya çıktığı görülür. Bu, önemli bir gelişmedir ve Silüriyen ile Devoniyen (419-359 my arası) devirleri boyunca çeneli balıkların farklılaşmasına yol açmıştır.(1) Geç Devoniyen’deki (yaklaşık 383-359 my arası) bir balık cinsinin ön yüzgecinin iskeletinde belirgin bir “kol” kemiği, “dirsek” kemiği ve “döner” kemik; karın yüzgecindeyse bir “uyluk” kemiği, “kaval” kemiği ve “kamış” kemiği bulunmaktadır. Devoniyen’in sonuna doğru (yaklaşık 372-359 my arası) balık benzeri “dört ayaklılar (tetrapodlar)” ortaya çıkar. Bu kemik yapısı, tetrapodlarla ilişkilendirdiğimiz karada yaşayan canlıların kemik yapısıdır. Tüm dört uzuvlu hayvanları içeren biyolojik bu üst sınıf, amfibiler, sürüngenler, kuşlar ve memelilerden oluşur.(1) 340 milyon yaşındaki (Karbonifer) bir tetrapod cinsi, karada yaşamak için tüm evrimsel adaptasyonlara sahiptir; akciğerleri, beşparmaklı dört ayağı, ön ayaklarında pençeleri vardır ve karada yumurtlamıştır.(1) Yeryüzünde, günümüzden 252 milyon yıl önce –büyük felaketten kurtulan- bir tetrapod türünün evrimleşmesiyle dinozorların (korkunç kertenkele) ortaya çıktığını görüyoruz.(1) “Kertenkele kalçalı” ve “kuş kalçalı” olarak ikiye ayrılırlar.(1) DEVAM EDECEK (1) Baggott, J., 2018, Kökenler. (2) Demirsoy, A., 2022, Evrim.
|
|||
| Etiketler: BİLİME, ÇAĞRI:, TOPLUMSAL, YAŞAMI, DOĞADA, ARAMAK-34, | |||
|
21-11-2024
Büyükyoncalı Spor Kulübü’nden Galatasaray Altyapısına Futbolcu Transferi
Güncelleme: 22.11.2024
Güncelleme: 21.11.2024
Nöbetçi eczanlerle ilgili detaylı bilgi için lütfen tıklayın.
Bu modül kullanıcı tarafından yönetilir, ister kod girilir ister iframe ile içerik çekilir. Toplamda kullanıcı 5 modül ekleme hakkına sahiptir, bu modül dahil tüm sağdaki modüller manuel olarak sıralanabilir.
Anasayfa