301 Moved Permanently

Moved Permanently

The document has moved here.

Yazı Detayı
23 Mayıs 2024 - Perşembe 17:02 Bu yazı 181 kez okundu
 
BİLİME ÇAĞRI: TOPLUMSAL YAŞAMI DOĞADA ARAMAK-44
İbrahim GEDİK
gozlem_ajans@mynet.com
 
 

İnsanlığın Kültürel Evrimi: İnanç Sistemleri

Değerli okurlar, insanlık yaşamının evriminin üçüncü ve son aşamasına geçmeden önce, avcı-toplayıcı ile tarım-hayvancılık dönemlerinde kültürün bir parçası olarak ortaya çıkmış ve toplumsal yaşamı düzenleyici/dizayn edici erklerden/güçlerden biri ve belki de en önemlisi/baskın olan inanç konusuna da kısaca değinmek gerekecek.

İnsanların hayatlarını güven içinde sürdürme ve geleceklerinden emin olma isteği, bununla birlikte öldükten sonra var olduğu düşünülen öteki dünyaya güven duyma gereksinimi, dinin ortaya çıkışında temel etkendir. Yaşam, tehlikelerle dolu bir süreçtir; toplumsal çatışmaların ve savaşların, ekonomik yıkımların ve doğadan gelecek pek çok afetin açık tehdidi altındadır. Bu yıkımlar, insanın kendisini güçsüz hmesine yol açar ve toplumsal işleyişin sağlığına kavuşması için doğaüstü bir güce sığınır. Bu gücün, doğayı ve toplumsal hayatı düzenlediğine ve buna kadir olduğuna inanılır. Bununla birlikte, “varoluşu” anlamlandırma konusunu da doğaüstü gücün varlığına inanmaya yol açan diğer bir etkendir. Bu inancın dünyevî kurumlar ve mekanizmalar aracılığıyla düzenlenmiş, ilkelere bağlanmış biçimine “din” denilmekte(1).

Din, yukarıda belirtilen durumla sınırlı değildir. Doğaüstü güçle ilişkinin kurulmasında aracılığı üstlenenler, bu özelliklerinden dolayı dünyevî iktidar alanı içinde yer alırlar. Bu bağlamda, gelişme dönemlerinde dünyevî iktidarın koltuğu altına sığınırlarken, güçlendiklerinde dünyevî iktidar sahipleriyle sürekli rekabet içinde olurlar: Bunun tipik örneği, günümüzdeki İran’dır; dünyevî iktidar olan Şahlık rejimi, dinsel iktidar odağıyla (mollalar) rekabet hâlindeydi ve Şahlık rejimi zayıflayınca, mollalar iktidarı ele geçirdi(1). Keza benzer durum, Hıristiyanlıkla Roma İmparatorluğu arasında da gerçekleşmiştir. Bir önceki bölümde, Şaman ve Papaların, Kralların onay mercii olduğunu gördüydük. Müslümanlıktaki fetva müessesi de, Şah’ın/Padişah’ın eylemlerine onay verme-vermeme mercii olarak iş görmüştür.

Genelde dört temel din kategorisinin varlığından söz edilir: İlki şamanistik inançlar sistemidir; avcı-toplayıcı dönemin yaşamına aittir. İkincisi komünal inanç sistemleridir; şamanistik inancın kurumsallaşmış hali olup, avcı-toplayıcı ile bazı küçük tarımcı topluluk ya da toplumlarda görülür. Üçüncüsü Olymposçu inanç sistemleridir; bu inanç sistemlerinde profesyonel bir ruhban sınıfı devreye girer. Hiyerarşik ve bürokratik bir yapılanmaya sahip olan ruhban sınıfı, örgütlü dinin ilk biçimidir. Bu inanç sisteminde, ruhban sınıfı gibi tanrılar hiyerarşisi de söz konusudur(1). Bu çok tanrılı dönemde, farklı doğa olaylarını yöneten tanrılar vardır ve bu tanrılara insan özellikleri yüklenir; onlar da erkek ve dişidirler, yer-içerler, ölüp-dirilirler, aşk yaşarlar, evlenip-ayrılırlar, yenerler-yenilirler, aldatırlar-aldanırlar, üzülüp-sevinirler, birbirlerine entrika kurarlar, acı çekerler vs(2). Bu inanç sistemleri, Devletli-Tarım toplumlarında görülür. Dördüncüsü tek-tanrılı inanç sistemleri yani dinlerdir. Bu sistemlerde tüm doğaüstü varlık alanı, mutlak kudret/güç sahibi tek bir Tanrı’nın denetimindedir; tarımcı toplumlar ile onların devamı olan endüstriyel toplumlarda görülür(1).

Görüldüğü üzere, birincisi, inanç sistemlerinde de değişim-dönüşüm yani evrilme söz konusudur. Bu evrilme dinlerin Ortaçağ’da -Müslümanlık’la- son bulmasıyla sona ermiş, Hıristiyanlık’ta güncelleme şeklinde devam etmiştir. İkincisi, toplumsal yaşamı düzenleme/dizayn etme misyonuna sahip olmasıyla dinin siyasal bir karakter kazanmış olmasıdır. Her siyasetin de kendisine karakter veren bir çekirdeği yani ideolojisi vardır. O da, Devletli-Tarım toplumlarında din ideolojisidir. Dolayısıyla bu toplumlarda ortaya çıkmış olmasından dolayı tek-tanrılı inanç sistemi, ait olduğu dönemin yaşam biçimiyle bir bütünlük oluşturur.      DEVAM EDECEK

(1) Antropoloji.

(2) Sümer ve Mezopotamya Mitolojisi.

 
Etiketler: BİLİME, ÇAĞRI:, TOPLUMSAL, YAŞAMI, DOĞADA, ARAMAK-44,
Yorumlar
Diğer Yazılar
BİLİME ÇAĞRI: TOPLUMSAL YAŞAMI DOĞADA ARAMAK-50
BİLİME ÇAĞRI: TOPLUMSAL YAŞAMI DOĞADA ARAMAK-49
BİLİME ÇAĞRI: TOPLUMSAL YAŞAMI DOĞADA ARAMAK-48
BİLİME ÇAĞRI: TOPLUMSAL YAŞAMI DOĞADA ARAMAK-47
BİLİME ÇAĞRI: TOPLUMSAL YAŞAMI DOĞADA ARAMAK-46
BİLİME ÇAĞRI: TOPLUMSAL YAŞAMI DOĞADA ARAMAK-45
BİLİME ÇAĞRI: TOPLUMSAL YAŞAMI DOĞADA ARAMAK-43
BİLİME ÇAĞRI: TOPLUMSAL YAŞAMI DOĞADA ARAMAK-42
BİLİME ÇAĞRI: TOPLUMSAL YAŞAMI DOĞADA ARAMAK-41
BİLİME ÇAĞRI: TOPLUMSAL YAŞAMI DOĞADA ARAMAK-40
BİLİME ÇAĞRI: TOPLUMSAL YAŞAMI DOĞADA ARAMAK-39
BİLİME ÇAĞRI: TOPLUMSAL YAŞAMI DOĞADA ARAMAK-38
BİLİME ÇAĞRI: TOPLUMSAL YAŞAMI DOĞADA ARAMAK-37
BİLİME ÇAĞRI: TOPLUMSAL YAŞAMI DOĞADA ARAMAK-36
BİLİME ÇAĞRI: TOPLUMSAL YAŞAMI DOĞADA ARAMAK-35
BİLİME ÇAĞRI: TOPLUMSAL YAŞAMI DOĞADA ARAMAK-34
BİLİME ÇAĞRI: TOPLUMSAL YAŞAMI DOĞADA ARAMAK-33
BİLİME ÇAĞRI: TOPLUMSAL YAŞAMI DOĞADA ARAMAK-32
BİLİME ÇAĞRI: TOPLUMSAL YAŞAMI DOĞADA ARAMAK-31
BİLİME ÇAĞRI: TOPLUMSAL YAŞAMI DOĞADA ARAMAK-30
BİLİME ÇAĞRI: TOPLUMSAL YAŞAMI DOĞADA ARAMAK-29
BİLİME ÇAĞRI: TOPLUMSAL YAŞAMI DOĞADA ARAMAK-28
BİLİME ÇAĞRI: TOPLUMSAL YAŞAMI DOĞADA ARAMAK-27
BİLİME ÇAĞRI: TOPLUMSAL YAŞAMI DOĞADA ARAMAK-26
GEMLİK-MUDANYA (BURSA)-BİGA-YENİCE (ÇANAKKALE) DEPREMLERİ BİZE NEYİ İFADE ETMEKTE?
DEMRE (ANTALYA) DEPREMİ
BİLİME ÇAĞRI: TOPLUMSAL YAŞAMI DOĞADA ARAMAK-25
BİLİME ÇAĞRI: TOPLUMSAL YAŞAMI DOĞADA ARAMAK-24
BİLİME ÇAĞRI: TOPLUMSAL YAŞAMI DOĞADA ARAMAK-23
BİLİME ÇAĞRI: TOPLUMSAL YAŞAMI DOĞADA ARAMAK-22
SÖMÜRGE TİPİ MADENCİLİK-2
SÖMÜRGE TİPİ MADENCİLİK-1
BİLİME ÇAĞRI: TOPLUMSAL YAŞAMI DOĞADA ARAMAK-21
BİLİME ÇAĞRI: TOPLUMSAL YAŞAMI DOĞADA ARAMAK-20
BİLİME ÇAĞRI: TOPLUMSAL YAŞAMI DOĞADA ARAMAK-19
BİLİME ÇAĞRI: TOPLUMSAL YAŞAMI DOĞADA ARAMAK-18
BİLİME ÇAĞRI: TOPLUMSAL YAŞAMI DOĞADA ARAMAK-17
BİLİME ÇAĞRI: TOPLUMSAL YAŞAMI DOĞADA ARAMAK-16
BİLİME ÇAĞRI: TOPLUMSAL YAŞAMI DOĞADA ARAMAK-15
BİLİME ÇAĞRI: TOPLUMSAL YAŞAMI DOĞADA ARAMAK-14
BİLİME ÇAĞRI: TOPLUMSAL YAŞAMI DOĞADA ARAMAK-13
BİLİME ÇAĞRI: TOPLUMSAL YAŞAMI DOĞADA ARAMAK-12
BİLİME ÇAĞRI: TOPLUMSAL YAŞAMI DOĞADA ARAMAK-11
BİLİME ÇAĞRI: TOPLUMSAL YAŞAMI DOĞADA ARAMAK-10
BİLİME ÇAĞRI: TOPLUMSAL YAŞAMI DOĞADA ARAMAK-9
BİLİME ÇAĞRI: TOPLUMSAL YAŞAMI DOĞADA ARAMAK-8
BİLİME ÇAĞRI: TOPLUMSAL YAŞAMI DOĞADA ARAMAK-7
BİLİME ÇAĞRI: TOPLUMSAL YAŞAMI DOĞADA ARAMAK-6
“BİLİM İLTİFAT GÖRDÜĞÜ YERE GİDER” VE BİR TEŞEKKÜR
BİLİME ÇAĞRI: TOPLUMSAL YAŞAMI DOĞADA ARAMAK-5
BİLİME ÇAĞRI: TOPLUMSAL YAŞAMI DOĞADA ARAMAK-4
BİLİME ÇAĞRI: TOPLUMSAL YAŞAMI DOĞADA ARAMAK-3
MARMARA DENİZİ’NDEKİ DEPREMSELLİK VE BEKLENEN İSTANBUL DEPREMİ-3
BİLİME ÇAĞRI: BEŞERİ/TOPLUMSAL YAŞAMI DOĞADA/EVRENDE ARAMAK-2
BİLİME ÇAĞRI: BEŞERİ/TOPLUMSAL YAŞAMI DOĞADA/EVRENDE ARAMAK-1
YERALTI ZENGİNLİKLERİ ÜZERİNDEKİ HÜKÜM VE TASARRUF KİME AİT?
Türkiye’deki Levha/Plâka Hareketleri ve Depremsellik
DÜNYA, TÜRKİYE VE MARMARA DENİZİ’NDEKİ DEPREMSELLİK VE BEKLENEN İSTANBUL DEPREMİ-2
DÜNYA, TÜRKİYE VE MARMARA DENİZİ’NDEKİ DEPREMSELLİK VE BEKLENEN İSTANBUL DEPREMİ-1
Saray Gözlem Gazetesi
Ulusal Gazeteler
Alıntı Yazarlar
Tekirdağ

Güncelleme: 15.06.2024
Bugün
18 - 26
Pazar
20 - 27
Pazartesi
20 - 29
Tekirdağ

Güncelleme: 15.06.2024
İmsak
8 Zilhicce 1445
Sabah
03:30
Öğle
05:30
İkindi
13:15
Akşam
17:15
Yatsı
20:50
Süper Lig
Takımlar
P
Av
M
B
G
O
1
Galatasaray
102
92
2
3
33
38
2
Fenerbahçe
99
99
1
6
31
38
3
Trabzonspor
67
69
13
4
21
38
4
Başakşehir
61
57
13
7
18
38
5
Kasımpasa
56
62
14
8
16
38
6
Beşiktaş
56
52
14
8
16
38
7
Sivasspor
54
47
12
12
14
38
8
Alanyaspor
52
53
10
16
12
38
9
Rizespor
50
48
16
8
14
38
10
Antalyaspor
49
44
13
13
12
38
11
A.Demirspor
44
54
14
14
10
38
12
Gaziantep FK
44
50
18
8
12
38
13
Samsunspor
43
42
17
10
11
38
14
Kayserispor
42
44
15
12
11
38
15
Hatayspor
41
45
15
14
9
38
16
Konyaspor
41
40
15
14
9
38
17
Karagümrük
40
49
18
10
10
38
18
Ankaragücü
40
46
14
16
8
38
19
Pendikspor
37
42
19
10
9
38
20
İstanbulspor
16
27
27
7
4
38
Nöbetçi Eczane


Nöbetçi eczanlerle ilgili detaylı bilgi için lütfen tıklayın.

Arşiv Arama
Modül 1

Bu modül kullanıcı tarafından yönetilir, ister kod girilir ister iframe ile içerik çekilir. Toplamda kullanıcı 5 modül ekleme hakkına sahiptir, bu modül dahil tüm sağdaki modüller manuel olarak sıralanabilir.

Haber Yazılımı