Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, devletten gerektiği kadar destek alamadığı için bankalara ve tarım kredi kooperatiflerine (TKK) borçlanan fakat ürünü para etmediği için borçlarını karşılayamayan ve icralık duruma düşen çiftçilerin yaşadığı mağduriyeti hazırladığı soru önergesiyle Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) gündemine taşıdı.

CHP'li Gürer, konuya ilişkin verdiği yazılı soru önergesinde, Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan tarafından yanıtlanması istemiyle şu sorulara yanıt istedi:

“Tarım kanununa göre milli gelirin yüzde 1’i neden çiftçiye destek olarak ödenmemektedir?

2019,2020 ve 2021 yılı bankalardan ve T arım Kredi Kooperatifinden kredi kullanan çiftçi sayısı ve toplam kredi tutarları ne kadardır?

2019, 2020 ve 2021 yıllarında icra takibine uğrayan ve haciz yolu ile tahsilat sağlanan çiftçi sayısı kaçtır?

Hâlihazırda banka ve tarım kredi kooperatifinin çiftçiye uyguladığı faiz tutan ne kadardır?

Tarım Kredi Kooperatifinin kaynak kullanım bedeli olarak uyguladığı dolaylı faiz oranı ne kadardır?

Ziraat Bankası’nın Tarım Kredi Kooperatifini ticari işletme sayması nedeni ile kooperatife yüksek oranda faiz uygulamasının önlenmesi için düzenleme yapılacak mıdır?

Çiftçilerin, kamu ve özel bankalar ile Tarım Kredi Kooperatifine hâlihazırda ne kadar borçları vardır?

Borçlu çiftçi sayısı kaçtır?

İcra yoluyla bankalara geçen bağ bahçe tarla sayısı kaçtır?”

CHP Milletvekili Ömer Fethi Gürer’in önergesini yanıtlayan Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan, İktisadi İşbirliği ve Gelişme Teşkilatı (OECD) tarafından ülkemizde tarım sektörüne yönelik desteklerin Gayrisafı Yurtiçi Hasılaya oranın 2020 yılı için yüzde 1,606 olarak hesaplandığını ileri sürdü.

Tarım Kredi Kooperatifleri (TKK) tarafından kullandırılan Hazine Faiz Destekli Kredilere ilişkin faiz oranları, ilgili Cumhurbaşkanlığı Kararları uyarınca Ziraat Bankasınca tarım kredilerine uygulanmakta olan cari faiz oranları baz alınarak banka tarafından belirlendiğini anlatan Bakan Elvan, “Bu kapsamda cari faiz oranları yüzde 17 olup bu faiz oranına yüzde 25 ile yüzde 100 arasında faiz indirimi uygulanarak indirim nedeniyle oluşan fark Bakanlığımız bütçesinden karşılanmaktadır. Hâlihazırda TKK tarafından kullandırılan Hazine faiz destekli kredilerin çiftçilere yaklaşık yüzde 6’ya kadar inmektedir” ifadelerini kullandı.

Bakan Elvan ayrıca, Banka tarafından TKK’ya kullandırılan kredilerin faiz oranının, diğer kredilerde olduğu gibi, genel bankacılık uygulamaları ve kredi politikaları çerçevesinde bankanın bağımsız Yönetim Kurulu uhdesinde belirlendiğini ifade etti.

Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan, TKK’nın 2019 yılında 390 bin 763 çiftçiye 8 milyar 222 milyon 278 bin TL, 2020 yılında ise 364 bin 238 çiftçiye 8 milyar 121 milyon 267 bin TL kredi kullandırdığını açıkladı.

Bakan Elvan, 2019 yılında TKK’dan kredi kullanan ancak kredisini ödeyemeyen 1543 çiftçiye icra takibi yapıldığını, 2020 yılında ise icra takibi yapılan çiftçi sayısının 4 bin 145 olduğunu kaydetti.

Tarımsal Desteklemeler Yeterli Değil

Önerge sahibi CHP Milletvekili Ömer Fethi Gürer ise tarımsal üretimin lokomotifi olan tarımsal desteklerin pandemi sürecinde çiftçi için öneminin daha da arttığına dikkat çekti.

2006 yılında Tarım Kanuna göre tarımsal desteklemeler için bütçeden ayrılacak kaynağın milli gelirin yüzde 1’inden az olamayacağının ifade edildiğini anımsatan Gürer, “Bu miktar ne yazık ki sürekli yüzde 0,4 ve yüzde 0,6 aralığında kalmaktadır. Kelime ve rakamsal oyunlarla gerçek çarpıtılmamalı, doğrudan milli gelirin %1’inin çiftçiye verilmesi sağlanmalıdır” ifadelerini kullandı.

İcralık Çiftçi Sayısı 1 Yılda 3 Kat Arttı

CHP Milletvekili Gürer, “ Çiftçi ve besici tarımsal desteklerde aradığını bulamayınca da banka kredilerine yönelmektedir. BDDK verilerine göre 140 milyarı aşan kredi miktarının varlığı yanında ödemesini zamanında yapamayıp icra takibine düşen çiftçi sayısı her yıl artmaktadır” diye konuştu.

TKK’da 2019 yılında 1543 olan icralık ortak sayısının 2020 yılında 4 bin 145 olduğuna dikkat çeken Ömer Fethi Gürer, bir sene arayla icralık olan çiftçi sayısının 3 katına çıkmasının dikkat çekici olduğunu ifade etti. Bu rakam, bankaların takibindeki çiftçi sayısı ile birlikte düşünüldüğünde 174 bini geçiyor” dedi.

Çiftçiler, Tefeciye Düştü

Ömer Fethi Gürer, Bakan Elvan’ın açıkladığı icralık çiftçi sayısının sadece TKK’den aldığı krediyi ödeyemeyen çiftçiler olduğuna dikkat çekerek, “Bankalardan aldığı krediyi ödeyemediği için icralık olan çiftçi sayısı daha fazla. Hatta bankaya ve TKK’ya müracaat ettiğinde kredi temin edemeyen çiftçilerin ise ne yazık ki tefecilerden medet umar hale geldiği ifade edilmektedir” açıklamasında bulundu.

Çiftçi İcra Değil, Destek Bekliyor

Tarım Kredi Kooperatiflerinin, pandemi sürecini dikkate alarak üreticileri icraya vermemesi gerektiğine de değinen Öner Fethi Gürer, “Üretici, artan girdi maliyetleri ve zor şartlara rağmen üretime devam ederken, ürünü para etmediği için icralık oluyor. Ama ne yazık ki bu konuda, iktidar çiftçisine yeterli duyarlılığı göstermiyor. Böylesine olağanüstü dönemlerde bırakın çiftçiyi icraya vermeyi, onları daha çok desteklemek ve üretime katkılarının devam etmesini sağlamak gerekir.

İcralık çiftçiler için yapılandırma süresi 31 Ekim 2021 tarihinde sona eriyor. Bu süreç sonrasında çiftçiler için kara kara düşünecekleri bir süreç başlıyor. Gideri arttığı için üründen sağladığı gelirle borcunu ödeyemeyen çiftçi, yeni bir yapılandırma olmadığı takdirde elinde avcunda olanı da icra yoluyla vermek zorunda kalacak. Genelgeye göre, yapılandırmaya başvurup 31 Ekim'e kadar yüzde 30'luk peşinatı ödeyemeyenlerin de icra işlemlerinin başlatılması halinde, yeni dönemde çiftçi ekim yapamayacak. Bu nedenle çiftçinin icra işlemleri mutlaka hasat sonuna ötelenmeli ve yeni bir yapılandırma ile çiftçiye destek sağlanmalıdır” dedi.