15 sene önce mi desem, 25 sene önce mi desem, çok seneler önce bir makale okumuştum. Makalenin ana fikri şuydu.  “Dünyayı ne Amerika, ne Rusya ne de Çin yönetiyor. Dünyayı büyük uluslararası şirketler yönetiyor.”

İlkin tam aklıma yatmadı. Büyük şirket nedir? Ölçüsü nedir? Bir araya gelip toplantı yapıyorlar mı? Örneğin başkanları kim? Kendi aralarındaki çıkar çatışmalarını nasıl çözümlüyorlar? Neden gizliler?

Zamanla içime bir şüphe düştü. Acaba doğru mu? Sanki doğru. Evet, bu şirketlerde ulusların politikasında etkili oluyor sanki. Tam doğru olmazsa da en azından kısmen doğru görünüyor.

Bütün bunlar zaman zaman aklımdan geçerken okuduğum başka bir makalenin ana fikri “Amerika’da siyahların haklarının alması, Avrupa’da kadınlar denize giremiyordu, oy kullanamıyordu ve bunun gibi kadın haklarının alınması ve bu gibi sosyal olayların esas gizli destekçileri büyük şirketlerdir ve onlar sayesinde bu haklar alınmıştır.”

Bu makaleden sonra sistematik düşünmeye karar verdim. Şirket ne ister? Ürettiği malı satmak ister. Rakiplerinin önüne geçmek için büyümek ister. Büyümek için diğer ülkelerde fabrika açmak, malını orada da satmak ister. Bunları yapabilen şirketlerde hükümlerinin daim olmasını ister.

Peki, şirketlerin bunları yapabilmek için neye ihtiyacı var? Bu sorunun cevabı basittir. Gayet tabi ki İNSAN’a ihtiyacı var. Hep daha çok insana ihtiyacı var. Ve bu insanların daha çok para harcamasına ihtiyacı var.  Hangi insan para harcar? İşi olan, gelecek kaygısı olmayan insan para harcar.

Şimdi şöyle düşünelim. Amerika’da siyahlar köle kalsa idi ne olurdu. Sahipleri onları boğaz tokluğuna çalıştırır, üst baş ihtiyacı için en ucuz, kalitesiz ürünleri alırdı. Yani köle bir insanın yıllık tüketimi 2.000 dolar olursa özgür insanın yıllık tüketimi örneğin 30.000 dolar olur.

Şimdi bir mantığa ulaştık. Tamamen olmazsa da büyük oranda söz sahipleri şirketlerdir. Ben böyle inanıyorum.

Şimdi gelelim günümüze, Arap baharı denen halk hareketlerine. Uluslararası şirketlerin Arap baharında etkisi var mı?

Toplumsal olaylar yattık kalktık her şey değişti gibi bir güne sığmaz. Toplumların değişmesi uzun yıllar alır. Toplum da kesim kesim değişir. Örneğin şehirde yaşayanlar önce kırsalda yaşayan sonra değişir gibi. Arap Baharı 17 Aralık 2010 yılında Muhammed Buazizi isimli Tunuslu bir vatandaşın kendini yakması ile başlamıştır diye kabul edilir. Bana göre daha önce başlamıştır ve hala aslında devam etmektedir.  

Araplar 400 milyonu aşan nüfuslarıyla orta doğunun en kalabalık halkıdır. En büyük özellikleri ezici çoğunluğunun Müslüman olmasıdır.   

Arap ülkelerindeki Müslüman kadın başörtülüdür. Aslında kara çarşaflıdır. Kara çarşaf giyen kadının tekstil harcaması ne olur. Kara çarşaf eskimedikten sonra yeni bir kara çarşaf almasına gerek yoktur.  Yani Arap ülkesindeki kadınların harcama olarak ekonomiye katkıları çok azdır. Kadın az harcadığı için erkek de az harcar. Not: Bu konuda kaynak aradım ama bulamadım. Sonuçta ortalama bir batılı aile ile ortalama bir Arap ailesini karşılaştırırsak batılı ailenin daha çok para harcadığı gerçektir.

Büyük Ortadoğu Projesi (BOP) aslında Ilımlı İslam projesi olmaktan daha çok, para harcayan İslam toplumu yaratma projesidir. Büyük şirketler için toplumların dini, yönetim bicimi önemli değildir. Önemli olan para harcamaktır. Örneğin kadın başörtüsü takmak istiyorsa taksın ama rengârenk taksın. Modası geçen başörtüsü yerine yeni başörtüsü alsın. Pardösü alsın. Pantolon giysin. Modayı takip etsin. Araba kullansın. Tatile gitsin. Ailesinde para yetmiyorsa işe girsin para kazansın. Daha özgür olsun ki para harcarken kendi karar versin.  Vesaire vesaire.

Sonuç olarak büyük şirketlerin isteği İslam toplumlarını az para harcayan durumdan çok para harcayan duruma dönüştürmektir.

Büyük şirketler amaçlarına ulaşacaklar mı?

Bence ulaşacaklar.

Neden diye soracak olursanız cevabım şudur.  HERKESİN DİNİ İMANI PARA DA ONDAN.

Hoş kalın, Hoşça kalın, Hep mutlu kalın.