Moved Permanently

İki bin 300 yıl önce astronom, filozof, matematikçi Erostosthanes’in yaptığı deney Güngörmez İlkokulu/Ortaokulu öğrencileri ile Aydın Koçarlı Mersinbeli İlkokulu/Ortaokulu öğrencileri tarafından yeniden yapıldı. Yapılan deney hakkında şu bilgiler verildi; “Bir zamanlar Dünya’mızın düz gözüktüğü keşfedilecek sadece Dünya’mızın var olduğu eski günlerde, dünyamızın gerçek büyüklüğünün üzerinde akıllıca ilk kafa yorulan günlerde Mısır’da MÖ 3.Yüzyılda bir adam yaşadı. İskenderiye de yaşayan bu adamın adı Erostosthanes’ti.

Arkadaşı onu Yunan alfabesinin ikinci harfi ‘ beta ‘ olarak isimlendirmişti. Ona göre Erostosthanes her konuda ‘ en iyi ikinciydi’ . Fakat şurası kesinki bir çok konuda Erostosthanes ‘alpha’ idi. O bir astronom, filozof, şair, tiyatro eleştirmeni ve matematikçiydi. Aynı zamanda İskenderiye Büyük Kütüphanesinin yöneticisiydi.

Bir gün kütüphanede papirüsten yapılmış bir kitabı okurken oldukça ilginç bir açıklamaya rastladı. Mısırın güneyinde bulunan Syene şehrinde yılın en uzun gününde oldukça dikkate değer bir durum yaşanmaktaydı. 21 Haziran günü tapınağın sütunu ya da dikey durumdaki bir sopanın gölgesi öğleye doğru oldukça kısalmaktaydı. Diğer günlerde içi gölge olan bir kuyunun içine ise o gün öğle saatine doğru güneş ışınları düşmeye başlıyordu. Tam öğle vaktinde tapınak sütununun hiç gölgesi yoktu, kuyunun içine bakıldığında ise dipteki sudan yansıyan güneş görülmekteydi. O anda güneş tam tepe noktasındaydı. Bu olay herhangi birisi için dikkat çekmeyen sıradan bir olaydı. Sopalar, gölgeler, kuyudaki sudan güneşin yansıması, güneşin gökteki pozisyonu basit günlük olaylardı. Bunların bir önemi var mıydı? Ama Erostosthanes bir bilim adamıydı. Ona göre bu basit olaylar bir şekilde Dünya’yı değiştirebiliyorlardı, hatta bir şekilde Dünya’yı açıklıyorlardı.

Erostosthanes kendisine sormuş olmalıydı;   Nasıl olurda Syene şehrindeki şehrinde ki çubuk hiç gölge yapmazken 800 Km kuzeydeki İskenderiye’de ki çubuk tam aynı gün ve saatte oldukça belirgin bir gölge yapardı? Her iki çubukta hiç gölge göstermeseydi kolaylıkla Dünya’mızın düz olduğunu söyleye bilirdik. Eğer hem Syene hem İskenderiye ‘de ki gölgenin boyu aynı olsaydı bu da dünyanın düz olduğunu bize anlatırdı. Bunun tek cevabı dünyamızın eğik olmasıydı. Eğim ne kadar büyükse gölgedeki fark o kadar artmaktaydı. Güneş ışınlarını Dünya’ya dik olarak gönderecek kadar uzaktaydı. Güneş’in farklı açılarda bulunan çubuklardaki gölgesi de farklıydı. Gölge uzunluklarındaki farklı gözlemler İskenderiye ve Syene arasındaki mesafenin 7 derecelik eğime sahip olduğunu göstermekteydi. Eğer İskenderiye ve Syene’de ki çubukların Dünya’nın merkezine doğru iz düşümlerini uzatırsak merkezde her birisi bir birinden 7 derece ile ayrılıyordu. Yani 7 derecelik eğim 360 derecenin 50 de 1 i kadardı. Erostosthanes İskenderiye ile Syene arasındaki mesafeyi biliyordu. Uzaklık 800Km idi . İki şehir arasındaki mesafeyi ölçmek için adam kiralamıştı. Tek yapması gereken 800 km yi 50 ile çarpmaktı. Bu da Dünya’nın çevresi olmalıydı. Bu başlangıç noktasına tekrar gereken geri gelmemiz için gereken mesafeydi. Doğru cevap buydu.

 Okulumuz öğrencileri bizimle aynı boylam üzerinde bulunan Aydın Koçarlı Mersinbeleni İlkokulu/Ortaokulu ile ortaklaşa Dünya´nın çevresini hesapladılar.

1 Kasım 2018 günü tam öğle vakti güneşin en tepede olduğu 12:52 de yere dik olarak yerleştirilen 1 metrelik çubuğun gölgesini her iki okulda ölçtü. Bizim bahçemizde bulunan çubuğun gölgesi 146 cm olurkan Aydın Koçarlı Mersinbeleni İlkokulu/Ortaokulu 127 cm olarak buldu. Her iki okul arasındaki mesafe yi ölçmek için adam tutmamıza gerek kalmadı. Teknolojiyi kullandık 429 km ölçtük. Dünya´nın çevresini 40535 km olarak bulduk. Gerçek çevre uzunluğunun 40075 olduğunu düşünürsek ihmal edilebilir bir hata ile hesaplamış olduk. Öğretmen ve öğrencilerimiz kutluyoruz.”