1 Kasım Büyükyoncalı Beldesi'nin düşman işgalinden kurtuluşunun 88. Yıldönümü, Belde'de heyecan ve coşkuyla kutlandı.
       Program pazartesi günü sabah saat 09.00'da Büyükyoncalı Çok Programlı Lisesi Okulu bahçesinde başladı. Okul bahçesindeki Atatürk Anıtı'na Kaymakam Gülihsan Yiğit, Garnizon Komutanı Kur. Alb. Yücel Özel, Belediye Başkanı Necati Sezer, Cumhuriyet Savcısı Mehmet Akif Tanrıtanır çelenk sunumunda bulunurken, Askeri erkan ve siyasi parti temsilcilerin yanı sıra Daire Amirleri, Sivil Toplum Örgütleri temsilcileri ve her okuldan birer grup öğrenci ve vatandaşlar katıldı.
     Büyükyoncalı'daki program, 1 Kasım Pazartesi günü saat 09.00'da okul bahçesinde Atatürk Anıtı'na çelenk sunumu, saygı duruşu, İstiklal Marşı'nın okunması ve bayrağımızın göndere çekilmesi ile başladı. Çelenk sunumu yapıldıktan sonra protokol, okul kantininde programa 15 dakika ara verdi. Büyükyoncalı Belediyesi tarafından protokole çay ve pasta ikramı yaptıktan sonra, protokol tören alanında yerini aldı.

KURTULUŞ CANLANDIRILDI

      Tören alanında yerini alan protokol, Kaymakam Gülihsan Yiğit, Garnizon Komutanı Kur. Alb Yücel Özel ve Belediye Başkanı Necati Sezer, askerlerin, halkın ve öğrencilerin bayramını kutladılar.
     Kutlama heyeti şeref tribünündeki yerini aldıktan sonra, kurtuluş canlandırılırken Hürriyet Kızı kurtarıldı.  Ardından temsili birlik komutanı kısa bir konuşma yaparak, Büyükyoncalı'nın Yunan düşman işgalinden kurtarıldığını ilan etti.
     Kurtuluşunun ardından Hürriyet Kızı kısa bir konuşma yaparken bir de Bayrak adlı bir şiir okudu. Bayrak adlı şiiri okuyan Hürriyet Kızı dinleyicilere duygulu anlar yaşattı.
     
     TELGRAFLAR OKUNDU

        1 Kasım Büyükyoncalı Beldesi'nin düşman işgalinden kurtuluşunun 88. yılı kutlamaları nedeniyle gelen telgrafların okunmasının ardından, öğrenciler tarafından günün anlamını belirten şiirler okundu.
      Ardından Belediye Başkanı Necati Sezer tarafından da günün anlam ve önemini belirten bir konuşma yapıldı. Başkan Necati Sezer, "1 Kasım 1922 ve onun yıl dönümleri Büyükyoncalı’nın en müstesna günleridir. Bugün kasabamızın düşman işgalinden kurtuluşunun 88’inci yıl dönümüdür. Bu mutlu gün hepimize kutlu olsun…
Kurtuluş Savaşımız süresince Anadolu’da Mustafa Kemal’in önderliğinde emperyalizme karşı kıyasıya bir mücadele veriliyordu.
Yunan ordusu Trakya’ya 20 temmuz 1920 tarihinde girdi. Trakya’daki sınırlı askeri gücümüz bu işgale karşı direnemedi. Önceleri sivil halk da yunanlı işgalciler karşısında fazla bir şey yapamadı. Zira savaşabilecek durumda olanlar Anadolu’da Mustafa Kemal’in ordusundaydı. Köylerde, kasabalarda kadınlar, çocuklar ve yaşlılar vardı.
Ancak daha sonraları hemen hemen Trakya’nın her yerinde gençler, eli silah tutabilenler küçük gruplar halinde işgalcilere vurkaç taktikleri ile baskınlarla önemli zararlar verdiler bu Kuvayi Milliye direnişi tam 3 Yunan tümeninin Trakya’da kalmasını sağlamıştır. Yani iyi donanımlı bu Yunan tümenleri  Anadolu’da cereyan eden bizim Kurtuluş Savaşımızdaki Yunan ordularının yardımına gidememiştir.
Kurtuluş Savaşımızın zaferle sonuçlanmasında doğu Trakya’daki sivil direnişin çok önemli katkısı olmuştur. Ancak köylerde kalan savunmasız kadınlar, yaşlı erkekler bu direniş yüzünden mezalime uğraşmış, büyük katliamlar yaşamışlardır. Bunlara ilişkin bilgiler Osmanlı arşivlerinde mevcuttur.
Saygıdeğer konuklar, Kurtuluş Savaşımız 30 Ağustos Zaferi ve 9 Eylül’de Yunanlıların İzmir’de denize dökülmesiyle sonuçlanmıştır.  Ancak; Trakya’nın işgalden kurtarılması sürecine de bir gözatmakta yarar var. Zira bugün yıl dönümünü yaşadığımız 1 Kasım 1922 tarihi de bu sürecin bir parçasıdır. 9 Eylül 1922 ile 1 Kasım 1922 tarihleri arasında çok önemli olaylar yaşanmıştır. Bunların bir kenarda bırakılıp unutulmaması için her yıl, bugün biz kurtuluş bayramı yapıyoruz. Bizim 1 Kasım 1922 kurtuluş günümüzden sonra da yaşadığımız çok acılı günlerimiz, aylarımız var.
Köyümüzün tarihi okulu yunan işgali altında geçen o acılı yıllarda işgal kuvvetlerinin karakol binası olarak kullanılmıştı.
9 Eylül 1922’de yunanlıların İzmir’de denize döküldüğü haberleri yeni yeni buralara gelmeye başlamıştı. Analar çocuklarının kadınlar kocalarının genç kızlar yavuklularının acaba cepheden gelebilecekler mi? hayallerini kurmaya başlamışlardı ki!
12 Eylül 1922 sabahı köyümüzün halkı “15 yaşını bitirmiş bütün erkekler karakola” bağırışları ile uyandılar.
Tam 310 kişi itile kakıla okul bahçemize götürüldüler. Kimse ne olup bittiğini bilmiyordu. Bu 310 kişi 15 yaşını yeni bitirmiş çocuklarla ömürlerinin çoğunu Galiçya’da, Yemen’de, Filistin’de, Kafkasya’da, cephelerde geçirmiş gazilerimizden ibaretti.  Bazıları yürüyecek durumda değildi.
Değerli konuklar hızla yayılan bu doğu trakya yerlisi sivil türk halkı tutuklamalarının amacı neydi?
Belki; yenildikleri bu savaşta oturacakları antlaşma masalarında “Bakın Trakya’da türk nüfusunun oranı şu kadar” veya “Ege’de bıraktıkları binlerce esire karşı bir misilleme” amacıydı.
12 Eylül 1922 sabahı köyümüzden toplanan esirler önce Saray’a; ertesi günü Çerkezköy tren istasyonuna götürüldüler. Orada diğer köylerden gelen esirlerle birlikte tren vagonlarına adeta istif edildiler. Esirler, şuanda Yunanistan’da bulunan Dedeağaç limanında vagonlardan indirildiklerinde bir çoğu ölmüştü. Sağ kalanlar ise açlıktan ve susuzluktan bitkin durumdaydılar. Onları Yunanca harflerle yazılmış İzmir adlı bir vapurun hangarına doldurdular.
Bu gemideki yolculuklarını gazete Ömer Sami Coşar’ın söz konusu esaretten geri dönebilenlerle – 1965 yılında Milliyet gazetesi adına yapmış olduğu röportajdan okuyabilirsiniz.
Ayrıca; köyümüzün öğretmeni merhum RAFET TOPUZ’un “Milos Acıları ve Anıları” adlı, belediyemizin bir kültür hizmeti olarak yayınladığı kitabından bu konuda bilgiler alabilirsiniz.
Esirlerin doldurulduğu gemide de bir çok kişi bu yolculuğa dayanaz ve ölür. Ambardaki ölüler  ve yaşayabilenler günlerce yanyana iç içe Ege’nin güneyindeki Milos adasına varırlar.
Milos adası bir esir kampıdır.
Bu konu ile ilgili araştırmalardan anlaşılmaktadır ki; Ege adalarında ve Yunanistan’ın çeşitli yerlerinde, Trakya’dan toplanan esirlerin toplandığı tam 36 esir kampı kurulmuştur.
Değerli Konuklar, Sevgili Halkım
Esir kamplarında görevli olarak çalışan İsviçre’li kızılhaç görevlisi, Lozan Antlaşması görüşmelerinde ilgililere şu konuşmayı yapmıştır:
“14 Eylül 1922’den itibaren Milos’a getirilen Türk Esirlerin sayısı 3800’dür. Bu esirlerin çoğu Saray ve çevresinden götürülenlerdir.  1 Ocak 1923’de ise bunlardan 2400’ü sağ kalmıştır. Bunları getiren gemi daha limana varmadan 600 kadarı doğruca denize fırlatılmıştır. 200 rehine de açlıktan ve dayaktan ölmüştür. Hastalıktan ölmekte olan 80 kadar esir de bir mağaranın içine ağzı taşlarla örülerek diri diri gömülmüşlerdir. 500 kadar rehine de soğuktan, açlıktan ve kötü muameleden ölmüştür.”
Bu konuşma Lozan konferansına bir rapor olarak sunulmuştur.
Değerli konuklar! Lozan Antlaşması sonucu Türkiye’nin Misak-ı Milli sınırları tanınınca esirlerin karşılıkla mübadelesi ile köyümüzden götürülen 310 kişiden sadece 158’i geri gelmiştir. Son esir kafilesi 1923 yılı Kasım ayında geri döner. Köyümüzün asıl kurtuluş günü onların geri döndüğü günlerdir. Biz onların anılarını ve acılarını her 1 Kasımlarda dile getirmeye çalışacağız" dedi.

ÖĞRENCİLER TARAFINDAN ŞİİRLER OKUNDU

    Büyükyoncalı Atatürk İlköğretim Okulu, Büyükyoncalı 1 Kasım İlköğretim Okulu ve Büyükyoncalı Yeni Mahalle İlköğretim Okulu'ndan birer öğrenci şiir okurken, Büyükyoncalı Çok Programlı Lisesi Tarih Öğretmeni Zekiye Koru tarafından Büyükyoncalı Beldesi'nin kurtuluş tarihi, kurtuluş mücadelesindeki yeri ve önemi konulu bir konuşma yapılırken, yine Büyükyoncalı Çok Programlı Lisesi'nde düzenlenen kurtuluş konulu kompozisyon yarışmasında dereceye giren öğrencilere ödülleri verildi.

HALK OYUNLARI GÖSTERİSİ YAPILDI

     Büyükyoncalı İlköğretim okullarından yapılan karma halk oyunları ekibi gösterisinin ardından resmi geçit töreni yapıldı.
    Resmi geçit töreni halk tarafından büyük bir ilgiyle izlenirken, kimi vatandaşlar gördükleri bu güzel coşkuyu ve güzel duyguyu gözyaşlarıyla izledi. Resmi geçit törenin ardından program sona erdi.